rom – Søkjesida til Grunnmanuskriptet og Aasen-ordboki

Søkjesida til Grunnmanuskriptet (1935, rettshavar: Språksamlingane ved UiB) og Norsk Ordbog (1873, Ivar Aasen)

GM	Aasen
rom m. (el. n.) eit slag rusande drykk laga av safti av sukker-røyr, Å, MF. Sv. rom, dsk., t., eng. rum. Eig. vestindisk ord. Hellquist. rom (ó) n. l. vidd, plass med tri dimensjonar; vidd, plass som eitk. tek etter storleiken sin, fullnøgjeleg plass, Å, NH. Få ~, få plass; gjera ~, gjeva plass, gjeva ein høve til å koma fram, Å. 2. deild, avdeild som ymse opne ting kann vera bytt i, t.d. hylle eller skuffe i eit skåp, lut av båt framanfor, millom og attanfor toftene, (jfr. framrom, midrom, bakrom); på farty òg d.s.s. lasterom. Å, NH. 3. avdeild av bygning avrensa av vegger, tak og golv, sal, stove, kammers, kot osfr., Å, NH. 4. stad, tilhelde; på same ~et, på same staden (serl. vanl. i Tr); ein viss, fast plass å vera på, (vanl.); sitt eige ~; leggja seg i ~et sitt; standa i ~et sitt; verja ~et sitt, gjera like for seg (på den staden) der ein er sett til å vera. Å, Sn. 5. post, embete, teneste, yrke. Få seg eit godt ~, få el. verta til-sett i ein god post. Å, NH. Utt. vanl. "róm", Å; elles "ro^um" (Agd), R, "rómm" (Tr, Shl o.fl.), R3, "rum" (Agd), R, "rumm" (So, Hal, NGbr, STr), Å, R3, "rubm" (Nhl, NShl), Rl, "ròm" (Set), R3. Gn. rúm. rom (ó) a. som (etter måten) inneheld god plass, vid, breid, (mots. trong, nauv); t.d. um ein plass, um hus eller klæde. ~aste laget, vel rom, mest altfor vid; ~ sjø, ope, fritt farvatn; ~ vind, vind som er lett å sigla med, helst atterleg, (mots. skral, krapp). Å, Sn. Utt. s.st. "rumm", "ròm" (jfr. elles rom n.), Å, R. NH. Gn. rúmr. Um tilfanget: Tilfanget kjem frå Grunnmanuskriptet hjå Universitetet i Oslo, den gongen Universitetet i Oslo dreiv Språksamlingane og åtte Grunnmanuskriptet. Søkjesida deira låg ei stund nede både tidt og ofte, og slik vart fyrsteutgåva av denne søkjesida til og lagt ein løynd stad på folk.uio.no (som var langt stødugare en edd.uio.no) til eige bruk. Sidan tok Universitetet i Bergen yver Språksamlingane – og rettane til tilfanget, medan denne søkjesida flutte til ordboki.no då folk.uio.no-tenesta vart lagd ned. Tilfanget skal vera likt, men framsyningi skil seg noko.	Rom (oo), n. 1) Rum, Vidde; tilstrækkelig Plads. Faa Rom: faae Plads. Giva Rom: give Plads, give En Leilighed til at komme frem. 2) Fag, afdeelt eller begrændset Rum, f. Ex. i et Skab; saaledes Lastrum i et Fartøi, og Rum imellem Roerbænkene i en Baad. (Framrom, Midrom, Bakrom). 3) Værelse i et Huus. Mindre brugl. men bedre begrundet end “Værelse”. (Sv. rum). 4) Sted, Opholdssted. Paa same Romet: paa samme Sted. (Meget brugl. i Trondh. Stift). Ellers alm. om en bestemt Plads at være paa. Leggja seg i Romet sitt. Standa i Romet sitt. Verja Romet sitt: forsvare sin Plads. 5) Stilling, Vilkaar. Faa seg eit godt Rom: faae en heldig Stilling, en god Ansættelse osv. – Ordet lyder tildeels Rumm (u’), Nhl. Sogn, Hall. og fl., men mest alm. Room. G.N. rúm; Ang. rúm, Eng. room; Ght. rúm, T. Raum; altsaa egentl. Ruum, men Former med “uum” synes her at være ubelukkede (jf. Skum, Tume; Gom, Ploma). S. ogsaa rom, røma, Rømd. Rom, n. (2), el. m. Rum (et Slags Drik). Udledes af et indisk róma, ↄ: Vand. rom (oo), adj. rummelig, vid, bred; f. Ex. om Plads, Huse el. Klæder. Nogle St. rumm. G.N. rúmr; Sv. rum. I romaste lag: vel rummelig, næsten for vid. Rom Sjo: aabent, rummeligt Farvand. Rom Vind: Vind som er let at seile med, eller som staar mest fra Bagsiden. (Modsat trong, nauv, krapp). Um tilfanget: Tilfanget kjem frå Norsk Ordbog av Ivar Aasen (gjevi ut i 1873). Fyrr hadde Universitetet i Oslo ei netutgåva liggjande ute, men søkjesida gjekk på ryggen ei stund etter at Språksamlingane vart førde yver til Universitetet i Bergen, og ingi ny sida er komi upp der. Difor vart denne søkjesida til, bygd upp av nyo med di søkjesida til UiO alt var daud. Tilfanget er bygt på ei digital utgåva av Norsk Ordbog som flaut umkring på netet i litt ulike utgåvor. Me hev gjort sume rettingar i samsvar med papirutgåva frå 1873 og lagt på merknader i uppslag som peikar til fyrre eller næste uppslaget.

Aasen

rom m. (el. n.) eit slag rusande drykk laga av safti av sukker-røyr, Å, MF. Sv. rom, dsk., t., eng. rum. Eig. vestindisk ord. Hellquist.

rom (ó) n.
   l. vidd, plass med tri dimensjonar; vidd, plass som eitk. tek etter storleiken sin, fullnøgjeleg plass, Å, NH. Få ~, få plass; gjera ~, gjeva plass, gjeva ein høve til å koma fram, Å.
   2. deild, avdeild som ymse opne ting kann vera bytt i, t.d. hylle eller skuffe i eit skåp, lut av båt framanfor, millom og attanfor toftene, (jfr. framrom, midrom, bakrom); på farty òg d.s.s. lasterom. Å, NH.
   3. avdeild av bygning avrensa av vegger, tak og golv, sal, stove, kammers, kot osfr., Å, NH.
   4. stad, tilhelde; på same ~et, på same staden (serl. vanl. i Tr); ein viss, fast plass å vera på, (vanl.); sitt eige ~; leggja seg i ~et sitt; standa i ~et sitt; verja ~et sitt, gjera like for seg (på den staden) der ein er sett til å vera. Å, Sn.
   5. post, embete, teneste, yrke. Få seg eit godt ~, få el. verta til-sett i ein god post. Å, NH. Utt. vanl. "róm", Å; elles "ro^um" (Agd), R, "rómm" (Tr, Shl o.fl.), R3, "rum" (Agd), R, "rumm" (So, Hal, NGbr, STr), Å, R3, "rubm" (Nhl, NShl), Rl, "ròm" (Set), R3. Gn. rúm.

rom (ó) a. som (etter måten) inneheld god plass, vid, breid, (mots. trong, nauv); t.d. um ein plass, um hus eller klæde. ~aste laget, vel rom, mest altfor vid; ~ sjø, ope, fritt farvatn; ~ vind, vind som er lett å sigla med, helst atterleg, (mots. skral, krapp). Å, Sn. Utt. s.st. "rumm", "ròm" (jfr. elles rom n.), Å, R. NH. Gn. rúmr.

Um tilfanget:
Tilfanget kjem frå Grunnmanuskriptet hjå Universitetet i Oslo, den gongen Universitetet i Oslo dreiv Språksamlingane og åtte Grunnmanuskriptet. Søkjesida deira låg ei stund nede både tidt og ofte, og slik vart fyrsteutgåva av denne søkjesida til og lagt ein løynd stad på folk.uio.no (som var langt stødugare en edd.uio.no) til eige bruk. Sidan tok Universitetet i Bergen yver Språksamlingane – og rettane til tilfanget, medan denne søkjesida flutte til ordboki.no då folk.uio.no-tenesta vart lagd ned. Tilfanget skal vera likt, men framsyningi skil seg noko.

Rom (oo), n.
  1) Rum, Vidde; tilstrækkelig Plads. Faa Rom: faae Plads. Giva Rom: give Plads, give En Leilighed til at komme frem.
  2) Fag, afdeelt eller begrændset Rum, f. Ex. i et Skab; saaledes Lastrum i et Fartøi, og Rum imellem Roerbænkene i en Baad. (Framrom, Midrom, Bakrom).
  3) Værelse i et Huus. Mindre brugl. men bedre begrundet end “Værelse”. (Sv. rum).
  4) Sted, Opholdssted. Paa same Romet: paa samme Sted. (Meget brugl. i Trondh. Stift). Ellers alm. om en bestemt Plads at være paa. Leggja seg i Romet sitt. Standa i Romet sitt. Verja Romet sitt: forsvare sin Plads.
  5) Stilling, Vilkaar. Faa seg eit godt Rom: faae en heldig Stilling, en god Ansættelse osv. – Ordet lyder tildeels Rumm (u’), Nhl. Sogn, Hall. og fl., men mest alm. Room. G.N. rúm; Ang. rúm, Eng. room; Ght. rúm, T. Raum; altsaa egentl. Ruum, men Former med “uum” synes her at være ubelukkede (jf. Skum, Tume; Gom, Ploma). S. ogsaa rom, røma, Rømd.

Rom, n. (2), el. m. Rum (et Slags Drik). Udledes af et indisk róma, ↄ: Vand.

rom (oo), adj. rummelig, vid, bred; f. Ex. om Plads, Huse el. Klæder. Nogle St. rumm. G.N. rúmr; Sv. rum. I romaste lag: vel rummelig, næsten for vid. Rom Sjo: aabent, rummeligt Farvand. Rom Vind: Vind som er let at seile med, eller som staar mest fra Bagsiden. (Modsat trong, nauv, krapp).

Um tilfanget:
Tilfanget kjem frå Norsk Ordbog av Ivar Aasen (gjevi ut i 1873). Fyrr hadde Universitetet i Oslo ei netutgåva liggjande ute, men søkjesida gjekk på ryggen ei stund etter at Språksamlingane vart førde yver til Universitetet i Bergen, og ingi ny sida er komi upp der. Difor vart denne søkjesida til, bygd upp av nyo med di søkjesida til UiO alt var daud. Tilfanget er bygt på ei digital utgåva av Norsk Ordbog som flaut umkring på netet i litt ulike utgåvor. Me hev gjort sume rettingar i samsvar med papirutgåva frå 1873 og lagt på merknader i uppslag som peikar til fyrre eller næste uppslaget.